بی اشتهایی عصبی (1)

از جمله اختلالات مربوط به غذا خوردن،

«بی اشتهایی عصبی»

و

«پرخوری عصبی»

است که غالباً در نوجوانان و زنان رخ می دهد. دلیل ایجاد این دو اختلال، وسواس فکری بیمار نسبت به افزایش وزن  است .

در
میان جوانان نسل امروز داشتن اندام باریک و لاغر از لحاظ زیبایی یک ارزش
به شمار می آید و در نتیجه ی تبلیغاتی که برای لاغری می شود و با وجود
امتیازهایی که برای لاغر شدن بیان می شود، بسیاری از نوجوانان - حتی
آنهایی که وزن عادی دارند- با هراس از چاقی، به رژیم های لاغری 
و کاهش وزن روی می آورند. در حقیقت بی اشتهایی عصبی، اختلالی است که در آن
فرد علیرغم گرسنگی، هیچ رغبتی به خوردن غذا ندارد. این ناهنجاری روانی که
مشخصه ی آن ناسازگاری و رویگردانی از غذاست، باعث ایجاد یک محدودیت عمده
نسبت به غذا می شود. لذا با توجه به شیوع روزافزون این پدیده، پرداختن به
آن از اهمیت خاصی برخوردار است.

این
بیماری در سا ل 1874 نام گذاری و برای اولین بار علائم آن توصیف شد. این
اختلال تقریباً یک درصد نوجوانان و عمدتاً دخترها را گرفتار می کند (میزان
ابتلای زنان 25-15 ساله به بی اشتهایی عصبی حدود یک در 100 نفر است)،
هرچند که بروز آن در پسرها نیز رو به افزایش است. این گرسنگی تحمیلی، در
اثر ترس از چاقی و تعبیر غلط از ظاهر شخص (چاق به نظر آمدن در حالی که شخص لاغر است) به وجود می آید.

این اختلال با کوشش برای کم کردن وزن آغاز می شود، سپس با سرعت به ترس از چاقی و شیفتگی نسبت به لاغری  تبدیل می شود.

این گونه بیماران در مورد فرم بدن خویش دچار ابهام هستند. هر گونه افزایش وزن  موجب دلهره و اضطراب شدید می شود و از دست دادن وزن این اضطراب را فرو می نشاند.

در
این عارضه، بیمار علاوه بر این که دریافت انرژی را اغلب به کمتر از 600
کیلوکالری در روز می رساند، از طریق استحمام بیش از حد، ورزش اضافی،
استفراغ عمدی، استفاده از مسهل ها و ملین ها، دفع را افزایش می دهد و وزن
خود را کم می کند.

بعضی
از این افراد، در ابتدا مشکل اضافه وزن دارند و با رعایت رژیم لاغری وزن
خود را به اندازه ی طبیعی می رسانند، ولی پس از رسیدن به وزن طبیعی، طبق
روال قبل آنقدر رژیم کاهش وزن را ادامه می دهند تا لاغر و نحیف شوند. این افراد نسبت به فرم ظاهری شان بسیار حساس هستند و حتی هنگامی که به طرز خطرناکی لاغر شدند،
خود را چاق تصور می کنند و گاهی اوقات با پوشیدن لباس های گشاد، کاهش وزن
خود را پنهان می کنند و به خاطر مشکلاتشان تمایل به انزوا دارند و
رفتارشان تغییر می کند؛ به عنوان مثال، از غذا خوردن با دیگران امتناع می
کنند.

این افراد معمولاً وابسته و مطیع هستند و رفتاری بچگانه
دارند، غالباً اعتماد به نفس ندارند و به اظهار نظر دیگران درباره ی خود،
اهمیت می دهند. با پیشرفت بیماری، بیماران تحریک پذیر و لجباز می شوند و
کاهش وزن را تنها پناه و وسیله ی آرامش خود می یابند. در حقیقت در این
بیماری، بین تصویر ذهنی افراد از خود و واقعیت فاصله می افتد.

چه کسانی بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستند؟

* کسانی که سابقه ی اضافه وزن مختصر دارند

* کسانی که با فشار اجتماعی برای لاغر بودن مواجه هستند، مثل هنرمندان

* کسانی که بیش از حد از دوستان تأثیر می پذیرند

* افراد خشک و مقرراتی

*افراد سخت کوش، کمال طلب و محافظه کار

* افرادی از خانواده ی طبقه ی متوسط و نیمه مرفه، که والدینشان به وضع ظاهری آنها اهمیت می دهند

بی اشتهایی عصبی چه علایمی دارد؟

* کاهش حداقل 15 درصد وزن بدن (نمایه ی توده ی بدن [BM] به کمتر از 5/17 برسد)

* اجتناب از خوردن غذا

* ترس زیاد از چاقی

* علاقه ی شدید به کاهش وزن و رژیم گرفتن

* تصور بدشکل بودن اندام

* استفاده نادرست از داروهای مدر، ملین و قرص های لاغری 

* استفراغ عمدی

* استحمام بیش از حد

* ورزش شدید

* توقف قاعدگی در زنان

* عدم تحمل سرما

چه عواقب و عوارضی در انتظار مبتلایان به این عارضه است؟

سوء تغذیه، پوکی استخوان،  اختلال در میزان آب  و الکترولیت ها، بی نظمی و کاهش ضربان قلب، یبوست، کم خونی، ریزش مو  یا نرم و ظریف شدن بیش از حد مو، خشن شدن پوست، رویش موی کرک مانند در صورت و تنه، بی قراری و فعالیت بیش از حد، افسردگی  و انزوای اجتماعی، اختلالات مغزی، اِدِم (ورم)، کاهش غیرطبیعی درجه ی حرارت بدن، کاهش فشار خون، سنگ کلیه ، کاهش فیلتراسیون گلومرولی، و در نهایت خودکشی.

ادامه دارد...

منبع: ماهنامه دنیای تغذیه شماره 44

منبع.موسسه تبیان

کلمات کلیدی : تغذیه و سلامت، انواع رژیمهای درمانی، رژیم غذایی در بیماریها، سایر بیماری ها، رژیم غذایی بیمارها